Grant Narodowego Centrum Nauki realizowany przez Instytut Sportu - PIB

W Instytucie Sportu – PIB dobiega końca realizacja projektu badawczego pt. „Wpływ lsuplementacji fosforanem sodu na wydolność aerobową kolarzy w warunkach hipoksji normobarycznej” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu PRELUDIUM 17 (2019/33/N/NZ7/00376). Projekt zaplanowany został na lata 2020 – 2022, a jego budżet wynosił blisko 140 tys. złotych. Kierownikiem projektu jest dr Kamila Płoszczyca, adiunkt w Zakładzie Kinezjologii IS-PIB. Rolę opiekuna naukowego pełni prof. dr hab. Miłosz Czuba. Badania zostały zrealizowane w zlokalizowanym w IS-PIB laboratorium hipoksji normobarycznej, które umożliwia symulację warunków wysokościowych i analizę reakcji organizmu człowieka na niedotlenienie.

Celem projektu była ocena wpływu krótkotrwałej suplementacji fosforanem sodu na wydolność aerobową kolarzy w warunkach hipoksji. W badaniach wzięło udział 24 zawodników, których poddano sześciodniowej suplementacji solami fosforanowymi. Przed i po okresie suplementacji badani wykonali próby wysiłkowe na symulowanej wysokości ~2500 m n.p.m. Ponadto pobrano krew żylną i kapilarną w celu analizy szeregu wskaźników biochemicznych, w tym poziomu 2,3-dwufosfoglicerynianu (2,3-DPG) w erytrocytach. 2,3-DPG wiąże się z hemoglobiną i redukuje jej powinowactwo do tlenu, co skutkuje łatwiejszym oddawaniem tlenu w tkankach. Rezultaty wcześniejszych badań prowadzonych w warunkach normalnej dostępności tlenu wskazywały, że suplementacja fosforanem sodu może wpływać na wzrost poziomu 2,3-DPG i prowadzić do poprawy wydolności fizycznej. Podjęte w IS-PIB badania miały na celu określenie czy zastosowanie soli fosforanowych może poprawić możliwości wysiłkowe w warunkach niedotlenienia, co byłoby korzystne dla sportowców wyczynowych startujących w zawodów rozgrywanych na wysokości, a także dla turystów oraz osób rekreacyjnie uprawiających sport na terenach górskich.

Efektem projektu badawczego są publikacje naukowe, które ukazały się w prestiżowych czasopismach naukowych o zasięgu międzynarodowym, takich jak Nutrients i Frontiers in Physiology. Rezultaty badań przedstawione zostały również podczas międzynarodowych konferencji naukowych: „The 26th Annual Congress of the European College of Sport Science” oraz “The International E-Conference on Nutrition and Food Science”.

Przeprowadzone badania ujawniły, że krótkotrwała suplementacja fosforanem sodu prowadzi do obniżenia częstości skurczów serca i wzrostu objętości wyrzutowej serca podczas wysiłku o niskiej i umiarkowanej intensywności, co sprzyja poprawie wydajności mięśnia sercowego w środowisku hipoksji. Wyniki te sugerują, że fosforan sodu powinien być rozważany jako środek ergogeniczny podczas długotrwałych wysiłków wytrzymałościowych realizowanych na wysokości (np. podczas wyścigów ultra). Rezultaty wskazują także, że u części sportowców po zastosowaniu fosforanu sodu można spodziewać się kilkuprocentowej poprawy maksymalnego poboru tlenu w warunkach hipoksji i wzrostu poziomu progu mleczanowego. Korzyści te w większym stopniu dotyczą zawodników o mniejszej adaptacji treningowej. Co istotne dla zdrowia sportowców, badania potwierdziły, że sześciodniowa suplementacja solami fosforanowymi w dawce 50 mg na kilogram beztłuszczowej masy ciała na dobę, nie powoduje zaburzeń równowagi wapniowo-fosforanowej organizmu.

Osoby zainteresowane szczegółowymi wynikami badań zapraszamy do zapoznania się z treścią publikacji naukowych powstałych w ramach realizowanego projektu badawczego:

https://doi.org/10.3390/nu13103556

https://doi.org/10.3390/nu14020236

https://doi.org/10.3389/fphys.2021.670977